Het milieustrafrecht krijgt steeds meer aandacht nu de bescherming van het milieu aan terrein wint. De afgelopen jaren hebben veranderingen in wet- en regelgeving zich in rap tempo opgevolgd. Daarnaast worden steeds vaker bedrijven en particulieren vervolgd voor een veelheid aan milieuovertredingen. Tijdens dit congres staan de ontwikkelingen ten aanzien van dit vakgebied centraal. 

Programma 

Update milieustrafrecht: Trends in beleid, wetgeving & rechtspraak

Joyce Boonstra

We trappen het congres af met een overzicht van de laatste ontwikkelingen op het gebied van het milieustrafrecht.

Recente ontwikkelingen in het Europese milieustrafrecht

Michael Faure

• Waarom een nieuwe Richtlijn Milieustrafrecht?

• Belangrijkste wijzigingen t.o.v de Richtlijn 2008

• Einde van de administratieve afhankelijkheid?

• Strafbaarstelling van ecocide

• Verplichting te investeren in praktische handhaving

• Nederlands Wetsontwerp ter implementatie

• Nieuw Verdrag inzake de bescherming van het milieu door middel van strafrecht van de Raad van Europa

• Verschillen met de EU Richtlijn

Zorgplichtbepalingen in het milieustrafrecht

Denis Abels

• Zorgplichten in het bijzondere strafrecht

• Definitie en kenmerken van zorgplichtbepalingen

• Problematisering in het licht van legaliteit en een ‘eigen verantwoordelijkheids-narratief’

• Zorgplichtbepalingen en een vangnet in het omgevingsrecht

• Verhouding tussen zorgplichtbepalingen en algemene leerstukken strafrecht.

De prijs van afschrikking: Experimentele inzichten in gedrag bij schade en boete.

Pieter Desmet

Wat maakt boetes effectief, en hoe afschrikwekkend zijn schadevergoedingen? In deze lezing worden experimentele bevindingen uit de gedragseconomie en psychologie besproken die licht werpen op de bereidheid tot betalen en de afschrikkende werking van financiële sancties. Aan de hand van experimenten verkennen we de grenzen van financiële prikkels: waarom boetes soms averechts werken, maar in andere gevallen juist wél tot gedragsverandering leiden. Deze inzichten bieden handvatten voor wie nadenkt over de effectiviteit van sancties in het milieustrafrecht.

Wat is nodig voor een duurzaam milieustrafrecht?

Monique van der Linden

Monique zal in haar bijdrage haar visie delen vanuit de praktijk. Daarbij zal zij ingaan op de uitdagingen die zij ziet voor een duurzaam milieustrafrecht. Zij zal concrete ontwikkelingen schetsen en u meenemen in haar zorgen dat het milieustrafrecht en de huidige manier waarop dat wordt gehandhaafd naar de toekomst toe een averechts effect kan hebben op het milieu en het klimaat. In dat verband zullen in ieder geval de toenemende focus op "feitelijk leidinggevenden" en de toenemende interesse in de door de betrokken bedrijven opstelde incidentrapportages aan de orde komen.

Echte afvalcriminaliteit bestrijden, verder criminalisering vermijden

Ron Laan

• Complexiteit naleving afvalrechtelijke verplichtingen

• Doorschietende ambitie Justitie helpt milieu niet

• Onderscheid administratieve fouten en aantasting milieu

• Transparantie bij bedrijven verdient geen bestraffing

• Onevenredige gevolgen strafrecht voor afvalsector

• Meer specifiek vervolgingsbeleid gewenst

Over de sprekers

Prof. mr. dr. Denis Abels
Denis is hoogleraar Materieel Strafrecht aan de Open Universiteit en voorzitter van de vakgroep Publiekrecht. Hij promoveerde cum laude aan de Universiteit van Amsterdam op internationaal detentierecht, was raadsheer (plv.) bij het gerechtshof Amsterdam en richt zijn onderzoek op sanctierecht en milieustrafrecht.

Joyce Boonstra
Joyce is oprichter en directeur van BijzonderStrafrecht. Zij is gespecialiseerd in financieel-economisch strafrecht en doceert en publiceert daarover regelmatig.

Prof. dr. Michael Faure
Michael Faure is Academic Director van het Maastricht European Institute for Transnational Legal Research (METRO) en hoogleraar Comparative and International Environmental Law aan de Universiteit Maastricht. Daarnaast bekleedt hij de leerstoel Comparative Private Law & Economics aan de Erasmus School of Law. Bij zijn afscheidsrede in april 2025 werd hij onderscheiden met het UM Medallion of Honour.

Monique van der Linden
Monique is advocaat in de Criminal Law and Enforcement praktijk van Stibbe. Zij staat bedrijven, bestuurders en werknemers bij in ondernemingsstrafrechtelijke zaken, waaronder in het milieustrafrecht.

Prof. dr. Pieter Desmet
Pieter is hoogleraar Quantitative Empirical Legal Studies aan de Erasmus School of Law en co-director van het Erasmus Centre of Empirical Legal Studies. Zijn interdisciplinair onderzoek verkent besluitvorming van slachtoffers, daders en rechters vanuit rechtseconomie en gedragswetenschap.

Ron Laan
Ron is partner bij Van Diepen Van der Kroef Advocaten. Hij is gespecialiseerd in bestuursrecht en milieurecht, met een focus op Europees afvalstoffenrecht (inclusief EVOA) en milieustrafrecht. Hij adviseert en procedeert namens afval- en recyclingbedrijven, de kunststofindustrie, agribusiness en brancheorganisaties. Daarbij richt hij zich op handhavingskwesties van overheden – zoals bestemmingsplannen, vergunningen en verontreiniging – en voert hij procedures over afvaldefinities, nuttige toepassing en verwijdering bij onder meer het Europese Hof van Justitie.